Jammer dat er geen verbetering in TDP is. Denk dat ik pas weer een nieuwe CPU ga kiezen als energieverbruik mee wordt genomen.

Verbruik terzijde, het zou fijn zijn als de chips van Intel (en in mindere mate AMD) wat makkelijker te koelen waren.

Niet iedereen wil zo warme CPU in hun kast, de afgelopen week moest een kennis zelfs zijn turbo tijdelijk uitschakelen (woonkamer van ruim 29 graden, en niet iedereen kan een normale airco hebben / zich eentje veroorloven)

Zelf had ik geen last van, maar ik heb hier nog een 3700x, die tikt tegen de 80 graden alleen bij CPU intensieve taken (want ook hier een hete woonkamer)

Maar warme woning terzijde zelfs in een koelere omgeving was minder wat fijner, zonder dat iemand meteen aan undervolten moet beginnen.

Want niet iedereen is even tech savvy daarvoor.

Misschien ligt het aan mij, maar het voelt alsof moederbord fabrikanten het ook niet beter op maken (agressieve settings)

Als je het energieverbruik belangrijk vindt (wie niet), dan kan je een NUC achtige PC met een laptop CPU overwegen. Dan heb je echt een laag verbruik, en de prestaties vallen best mee.
De nieuwe Meteor lake (14e generatie) laptop CPU's, die ook binnenkort uitkomen, zijn behoorlijk sneller en efficiënter dan de 13e generatie, en de IGPU schijnt ook behoorlijk goed te zijn. De Meteor lake laptop chips zijn dan ook geen refresh, maar echt een nieuwe generatie, gemaakt met een kleiner procedé.

De meeste CPU's klokken zichzelf terug. Vergeet niet dat een turbo dat is wat het impliceert: Een turbo, of beter gezegd een situationele overklok.

Als het te warm is, dan zal de CPU gewoon niet tot de maximale turbo boosten, maar de base clock zou nog altijd aangehouden moeten kunnen worden. En mocht het echt dusdanig warm zijn dat dat geen optie is, is het risico dat je CPU doorbrandt nog altijd minimaal omdat hier allerhande beveiligingen voor zijn. Je systeem zal hooguit niet meer vooruit te branden zijn.

Dat hij de turbo uit moest schakelen vind ik opmerkelijk. Is dat omdat hij zich zelf niet prettig voelde bij die temperaturen, of omdat z'n systeem constant vastliep doordat deze oververhit raakte? Dat laatste zou eigenlijk niet mogen.

Case temp werd te hoog (in zijn geval een compactere case) dus het begon andere hardware te beïnvloeden (aldus hij)

Deels snap ik de keuze voor een kleinere case, maar soms ben ik blij dat ik meer op goede airflow geef en mijn case daar beter aan voldoet dan de zijne.

Ah, dan is het probleem dus anders. Wanneer het namelijk andere hardware beïnvloedt, is dat een teken dat de CPU zich weldegelijk goed laat koelen, maar dat deze simpelweg te veel warmte produceert. Dat is natuurlijk ook wel een risico met een moderne Intel in een compacte case.

In dat geval zou je wellicht beter kunnen kijken naar een manier om gewoon permanent het vermogen dat de CPU mag verstoken gereduceerd kan worden. Wat er niet in gaat, hoeft er ook niet uit

Bij AMD zie je dus precies het tegenovergestelde. Daar heb je dus CPU's die helemaal niet veel verbruiken (de X3D processoren), maar omdat ze een "deken" van cache over hun CPU cores hebben, kunnen ze hun warmte werkelijk niet kwijt, waardoor ze zelfs met flinke koelers alsnog intern erg warm blijven.

Als het te warm is, dan zal de CPU gewoon niet tot de maximale turbo boosten, maar de base clock zou nog altijd aangehouden moeten kunnen worden.

Dat is een mooie redenering vanuit de CPU-bakkers, maar:

• Boosten zolang het kan verhoogt wel gewoon de temperatuur van andere componenten in je kast, en het is maar de vraag of die daar tegen kunnen,
• koeling moet vaak harder draaien en je krijgt zo meer geluidsproductie, en
• je enerergierekening gaat zo evenredig omhoog.

Daar doet de CPU-bakker niks tegen, dat mag je zelf gewoon allemaal fixen met BIOS-instellingen.

Wat dat betreft zouden fabrikanten hier best op mogen letten. En ja, dit alles kun je tegengaan door gewoon geen K/X-CPU te kopen want de 65W-TDP-varianten doen het wat dat betreft een stuk redelijker, maar dan nog: single-core hebben de X-varianten en de non-X-varianten bijvoorbeeld precies hetzelfde gedrag. Dat is redelijk als je puur onder een bepaald energieniveau wil blijven, maar als je gewoon wil dat je CPU onder elk soort gebruik gewoon efficiënt is blijft het jammer.

[Reactie gewijzigd door bwerg op 11 september 2023 19:52]

"Boosten zo lang het kan" is op zich niet zo'n probleem als je een closed-loop koeling hebt die de warmte meteen buiten de case dumpt. En voor een 125W TDP CPU is dat geen gekke keuze.

Ik snap het probleem wel bij desktop CPU's. Koeling is daar geen lokaal probleem (component) maar een systeem-probleem (alle componenten samen in de case). Dat kun je dus ook niet op de maker van één component afschuiven.

Het probleem is dat Intel en AMD momenteel hard aan het knocken zijn voor de eerste plaats qua prestaties. De verhouding van prestaties per watt lopen daarbij helemaal buiten proportie. Gelukkig kun je die K series gewoon naar wens omklokken naar een normale bereik en daarbij passende voltages. Je levert uiteindelijk een beetje in aan prestaties maar bespaart een heleboel in verbruik. Uiteindelijk zijn de 13th en 14th gen dan gewoon prima chips.

Een heel flinke aftermarket koeler is geen overbodige luxe op die intel heethoofden.

Is ook geen overbodige luxe op Ryzen cpu’s

De 7700x is onder load heter dan de 13600k en waarschijnlijk ook de 14600k.

De "Performance" mode van Gigabyte en de All core boost van Asus helpen niet mee, maar met een fatsoenlijke cooler is het ook bij die temperaturen (bij mij iig) prima te koelen. Maar ik heb een AIO. Wellicht dat luchtkoelers het dan lastiger hebben ?

Jammer dat er geen verbetering in TDP is.

Is dat niet wat paradoxaal? Het gaat over een 14 tot 24 core. Koop dan een CPU met een lager TDP? Die zijn meestal ook goedkoper want hebben minder cores. Als je echt zo'n power house wil dan dan neem je dat hogere vermogen er toch gewoon bij? Je kan hem ook op eco-modus (je knijpt dan het TDP dicht) zetten maar waarom dan investeren in veel cores?

Voor de duidelijkheid: TDP is niet zoals een stofzuiger maar een indicatie van het piekvermogen/energie. Dus in idle of gemiddelde belasting is dat zeker geen 125watt.

Check eerst eens of je ooit de CPU 100% belast alvorens je voor een duur 14 of 24-core model kiest want als energieverbruik belangrijk voor je ga ik er ergens vanuit dat je beter een 6 of 8-core koopt met een lager TDP.

En als je uw CPU toch heel vaak op 100% belast (3D CPU rendering of After effects) dan moet je eens uitrekenen hoeveel uren per jaar dat is. Als dat die kracht echt nodig hebt en je de PCU per jaar maar 20u 100% belast dan spreek je over 1,2kWh tegenover een TDP variant van 65watt. (Vaak de zelfde chip met een afgeknepen piekvermogen).

Dus per jaar ga je dan €0,50 Eurocent besparen door een lager TDP te kiezen. Als dat geen 20 maar 2000 uur per jaar is dan ga ik er vanuit dat geld verdient met uw renders en je gewoon heel blij bent met 24-cores.

[Reactie gewijzigd door Coolstart op 11 september 2023 15:32]

Bij mijn i7-12e gen met zware beeldbewerking en 3d modeling vliegt de CPU soms even naar full load.
Om binnen enkele minuten weer bijna idle te gaan. Met gaming is de load wel hoger, maar op 1440 of mijn triple screen setup gaat de CPU zelden over de 60%.
De 3080ti GPU daar in tegen, verwarmt een kleine ruimte met gemak.
Dus gewoon zorgen dat je airflow en je kast op orde zijn.
Die dingen zijn nooit gemaakt voor mini behuizingen.

Je kan hem ook op eco-modus (je knijpt dan het TDP dicht) zetten maar waarom dan investeren in veel cores?

Dat is de meest simpele vraag. Als je goede multi-threaded software hebt, dan zijn veel cores sneller, zelfs bij identiek verbruik. Een core op 4W is niet 20% trager dan een core op 5W, maar eerder 15%. Tegelijkertijd kun je dan wel 25% meer cores per socket hebben.

Vanwege de eerdere geruchten heb ik zelf onlangs voor de 12600 gekozen. De performance per watt is nog steeds beter dan wat er nu uit komt. In de uitgebreide review van Tweakers zelf was de 13600 in de meeste applicaties tussen de 10% en 25% sneller dan de 12600, maar waren de idle en load verbruiken 50% hoger. Ook de prijs van de 13600 was 50% hoger ten opzichte van de 12600.
Omdat de geruchten zeiden over de 14xxx dat ze 17% sneller (MSI lek) en 15% duurder (adviesprijzenlek) zijn dan de 13-serie heb ik een paar generaties oudere chip met prima beschikbaarheid gekozen.

Ik heb ook onlangs voor i5-12600k gekozen. Niet echt 50% prijs verschil (180€ vs 300€ van 13600k op aanbieding), maar wel significant voor maar 4 extra E-cores en grotere cache. 14600k lijkt een lackluster te worden - hetzelfde core aantal, klein verbeteringen hier en daar. Zelfs als Digital Linear Voltage Regulator (DLVR) komt eindelijk - het is onduidelijk hoeveel energie gaat het besparen.

Als je natuurlijk maar kijkt naar beschikbaar oplossingen van 1 vendor. Is voor beide trouwens van toepassing eerder de vraag wat is het doel van je pc build?

Want kies je nu een ouder type voor prijs? Verbruik? Ddr4 mobo?

Als je kijkt naar zelfbouw komt de 12600 helemaal niet meer voor in aantallen, dus je kan op zich zeggen dat je een opmerkelijke keuze gemaakt hebt.

[Reactie gewijzigd door d3x op 11 september 2023 20:20]

“Oude type” 12 gen is maar 1 generatie ouder dan 13de (de laatste op dit moment). Beide zijn socket 1700 met ddr4 en ddr5 ondersteuning.
12600k heeft 10 cores, 13600k heeft 4 zuinige cores meer.
Ik kan geen scenarios bedenken voor thuisgebruik, waar 10 vs 14 cores gaat enig verschil maken. Behalve die ene keer waneer je een benchmark draait en goed gevoel krijgt. Is dat extra 100€ meerprijs waard?

dan had je evengoed een 13400-13500 kunnen kopen, de ene heeft er ook 10 en de RL heeft meer cache.

waarom koop je dan die intel met 10 cores? voor de benchmarks? er is nog wel iets anders op de markt.

Juist in de refresh van een huidige generatie ga je niet veel winst zien in energy efficientie, dat is altijd al zo geweest. TDP zegt echter niets over efficientie, een cpu met een TDP van 150 watt kan energie efficienter zijn dan een cpu met een TDP van 50 watt.

Is natuurlijk helemaal afhankelijk wasr je vandaan komt, kom je van de 13 serie, tja, dan is het onzin, kom je van een vele malen oudere serie, dan is het verhaal heel anders. Ik heb bv nog steeds een 4770.

Ik heb een i5-13500 in een b660 moederbord en Idle haal ik onder de 5W. (Geen videokaart). Het maakt dus echt niet uit hoe hoog die TDP is.

Misschien ben ik een beetje biased omdat ik al jaren AMD heb, maar de Raptor Lake is toch een totale "miss" van Intel tov. AMD qua performance en prijs? Alleen op een paar punten steekt Intel eruit, maar weegt dat op tegenover het energieverbruik bv?

Energieverbruik voor de 13600 en 13700 is vergelijkbaar met AMD bij normaal gebruik en idle is zelfs lager. Qua prijs zijn ze ook nog eens zeer concurrerend. Dankzij Intel blijven de AMD prijzen momenteel nog enigzins binnen de perken.

En waar haal je het idee dat dit dankzij Intel is dat prijzen beperkt blijven, elke vendor doet een prijszetting op basis van eigen criteria en concurrentie zal daar zeker 1 vfan zijn? De RL refresh zal volgens geruchten duurder zijn dan RL, gaat AMD dan ook mee verhogen volgens uw statement? beetje kort door de bocht zoals steeds. elke firma wil een zekere winstmarge halen, het is en blijft een firma.

definitie van normaal gebruik.... dat is net het probleem, alle versies hebben een te hoge tdp en clock tegenwoordig om toch maar die benchmarks te halen, de sub tdp categorie zijn veel beter opd at vlak. maar om dat te beslissen moet je natuurlijk kijken naar wat bredere test, de meeste gaan uit van benchmarks. energieverbruik dezer dagen heeft meer last van alle PCI-e en andere hoge snelheid errond, beide hebben er last van.

[Reactie gewijzigd door d3x op 12 september 2023 13:34]

Je beantwoordt je eigen vraag helemaal. Raptor Lake Refresh is beter concurrerend met AMD, en de aanname is dat Intels prijsstelling gedreven wordt door concurrentie. Dan is beter concurerend automatisch ook hoger geprijsd.

Ze zijn wel populair in de Intel NUC's hoor.

Dus eigenlijk is alleen de I7 variant nog een kleine verbetering door de toevoeging van 4 extra E-cores t.o.v. de 13700K. De I5 en I9 is praktisch hetzelfde op klein beetje frequentie na wellicht

[Reactie gewijzigd door !mark op 11 september 2023 14:42]

Precies, weinig nieuws.
Meteor Lake zou wel wat interessanter kunnen worden.

[Reactie gewijzigd door Tourmaline op 11 september 2023 14:53]

heb nog een 7700K en ga mogelijk upgraden volgend jaar.
Maar twijfel over Intel of AMD (AM5) dit keer..
hoge tdp en temps schrikken me echter wel af.

Wordt ook wel tijd. Je gaat echt een verschil merken als je vanaf een 7700k komt. Laat tdp en temps je niet afschrikken. Is allemaal worst case scenario.

Thermal Velocity Boost

Jemig, Intel begint echt wanhopig te worden... We hadden al een verschil tussen "base clock" en "turbo clock" omdat Intel hun CPU's naar regionen duwt die voor de gemiddelde consument niet altijd even lekker te koelen zijn, maar schijnbaar hebben ze in de huidige concurrentiestrijd nog sneller single-core snelheden nodig die zelfs buiten de specs van de turbo-snelheid liggen. Ik wil niet weten wat zo'n ding verbruikt als die op 6,0GHz draait.

Het wordt echt tijd dat ze EUV aan de praat krijgen om ofwel de prestaties per Watt ofwel de maximale kloksnelheden weer wat verder op te rekken. Alder lake was een belangrijke stap maar daarna is het vooral weer gewoon meer cores en meer turbo, zoals het met de 11de generatie ook al was.

[Reactie gewijzigd door bwerg op 11 september 2023 19:58]

Zijn er ook prijzen bekend ? Wil graag me unraid server upgraden binnenkort

[Reactie gewijzigd door Mr Fly op 12 september 2023 00:51]

Ben benieuwd of er nog veranderingen zijn want een iets snellere 14600k maar ook met hoger verbruik en op hetzelfde proces klinkt als een overgeklokte13600k?

Aangezien de laatste ook nog flink omhoog kan als je de hitte en verbruik kan verdragen snap ik het niet dat ze de 14600k uitbrengen?

Ik heb de 13600kf destijds gekozen over de 12600kf omdat de eerste in ieder geval meer cache heeft (en extra e-cores). 14600k slaat nergens op wat mij betreft.

13600k kopen, overklokken en klaar, je hebt een 14600k.

Iets hogere kloksnelheid met hoger verbruik en verder zelfde procédé en specs is gewoon overklokken. Snap niet dat ze deze uitbrengen.

12600k naar 13600k bracht hogere clocks EN extra cache EN 4 e-cores meer. Dit voegt werkelijk letterlijk niks toe.

Hier nog mensen die nu een 10700K hebben en nu overwegen om de stap te maken naar de 14700K? Zoja waarom?

Vreemde vraag, de naam lijkt wel veel op elkaar.Maar de performance van beide is compleet van een andere wereld. Zowel multi core als single core is het veel sneller geworden. Als je veel video bewerking doet of ander zware taken dan gaat de enorme vooruitgang in Multi core je helpen. Als je voornamelijk games draait dan ligt het er aan of je nu een High end GPU hebt die gehinderd kan worden in nieuwe games. Grappig genoeg is het dan vooral de single core performance die in veel games zal helpen. Dat kan je zien in de CPU benchmarks die zijn gedaan in bijvoorbeeld Starfield, de sortering van langzaam naar snel is namelijk niet de sortering van multicore maar van singlecore performance als je de resultaten bekijkt. Uitzondering is x3d cache dat helpt ook in veel games. Maar heb je geen CPU grote cache size dan is single core perfomance the next big thing wat een CPU helpt in games. Voor alle duidelijkheid een 13700K is al 30% sneller single core als een 10700K.

Ik geloof dat je hiermee ook meteen de reden aanhaalt waarom hardwarefabrikanten in de regel niet tot 10 kunnen tellen.

Het klinkt immers een stuk indrukwekkender wanneer je een 4000-serie processer / GPU hebt i.p.v. een 1000 serie. Tussen 10000 en 14000 zit zowel voor het gevoel, als in relatief opzicht, een veel kleiner verschil. Niet in de laatste plaats omdat het eerste getalletje dus identiek is, waardoor een leek mogelijk denkt dat beide CPU's van dezelfde generatie zijn.

Een mooie manier om van je oude voorraad af te komen, maar slechte marketing voor je nieuwe producten.

Ik snap niet zo goed waarom je begint met "vreemde vraag'. Ik zal vast niet de enige zijn die een 10700K CPU heeft en zich afvraagt of het voor games tijd is voor een upgrade!

Ik vind het bij CPU's toch lastiger om te beoordelen dan bijvoorbeeld bij GPU's. Ik vind het hierin btw lastig om te verantwoorden waarom ik dat zo beleef.

Gelukkig ga je vanaf regel twee uitgebreid op op een inhoudelijke en prettige manier op mijn vraag. Thanks daarvoor. Ik gebruik hem als voor browser en game pc in combinatie met een MSI 3080 en 32 gig DDR 4 ram.

Ik hecht btw niet allleen waarde aan performance maar ook aan hoe efficiënt hij is. Is het echt een heethoofd? Want als dat zo is heb ik flink verbruik plus een zware koeling nodig (die ook weer veel geluid maakt. Ik zoek steeds naar de sweetspot tussen performance en stilte!

zich afvraagt of het voor games tijd is voor een upgrade!

Die vraag is snel en simpel te beantwoorden. Draaien je games nu goed? Dan is het nog geen tijd voor een upgrade. Maak je je zorgen over een spel wat in de toekomst uitkomt en of je dat wel kunt spelen? Gewoon wachten en als het niet goed draait... tijd voor een upgrade.

Nuchter antwoord, kan ik mij ook wel in vinden. Op dit moment speel ik op de pc voornamelijk Overwatch. Dat haal ik met gemak op 1440P @ 120 fps op zeer hoge settings. Zal als bijvoorbeeld GTA VI uit komt en ik merk dat mijn pc het niet meer leuk vind dan maar kijken voor een nieuwe CPU alhoewel ik mijn GPU dan wellicht ook weer moet veranderen ;-)

De 8-core i7-10700K (nog geprikt op een moederbord dat enkel het verouderde pcie 3.0 ondersteund) haalt een score van 18967 passmark punten (50% sneller dan mijn 6-core i7-8700), de i7-13700K (8x Efficiency cores, 8x Performance cores) haalt een zeer goede score van 46864. De i7-14700K (12x Efficiency cores, 8x Performance cores) zal daar, o.a door de 4 extra E-cores, tot 20% boven kunnen gaan zitten

Dat beantwoord direct jouw vraag

[Reactie gewijzigd door John Stopman op 12 september 2023 01:30]

Dat is een flinke verbetering van de score zeg. En ik neem aan dat dat dan is op multicores? Games is vooral 1 tot maximaal 4 cores. Meeste gebruiken twee cores intensief.

Games zijn al behoorlijk goed geoptimaliseerd voor cpu's met 6-8 (P-)cores, dus de i7-14700K draait een veeleisende game als Starfield zonder problemen, en nogmaals: mits de game voldoende geoptimaliseerd is. Op de zuinige E-cores draait dan ondertussen Windows dat een aantal processen in een sluimerstand zet als de gebruiker gamen gaat: dat dan weer de kans verkleint dat Windows de P-cores van de i7-14700K even nodig is, en games de P-cores (meestentijds) tot hun beschikking hebben.

offtopic? wtf?

[Reactie gewijzigd door John Stopman op 12 september 2023 19:42]

Goed om te lezen dat games steeds beter geoptimaliseerd zijn voor de nieuwere cpu's en gebruik maken van de P cores. Ik speel nog wel wat vaker de oudere games en die komen vaak niet verder dan twee cores. Denk aan Starcraft 2, maar ook City Skylines. Redelijk cpu intensieve cores die koppig zijn als het gaat over het gebruik van CPU's en waar single core performance toch wel belangrijk is.

passmark is een theoretische benchmark score, heb je niks deftig aan. het geeft een idee, dat is het juiste antwoord.

en ja die score is veel hoger, een 10de serie van intel was dan ook een ramp van een CPU en platform in vergelijking wat de 9000 serie was en tov AMD. maar blijkbaar kopen mensen die ramp dan ook.

[Reactie gewijzigd door d3x op 12 september 2023 08:52]

Ramp van een CPU hoezo dat? Ik ben tot nu toe nog heel blij met de 10700K..

Ik denk dat ik net zo lang ga wachten zoals ik ook toen heb gedaan met mijn overstap van 4790k naar 12700k haha..

4790K was een killer toen hij werd gelanceerd en de paar jaar daarna weet ik nog. Ik heb zelf ook een grote stap gemaakt. Ik ben van een 3770K naar de huidige 10700K gegaan. Vooral in framerate en frametimes een mooie verbetering gezien

Absoluut! Ik herinner me nog dat ik hem in 2014 heb aangeschaft, en ik heb er meer dan 8 jaar volop mee gegamed. In de laatste jaren merkte ik natuurlijk wel dat mijn frames wat begonnen af te nemen, maar destijds was het echt een beest van een CPU, één van de beste in die tijd.

Ik ben niet erg bekend met de 3770k, maar het lijkt erop dat je ook een mooie upgrade hebt gemaakt naar de 10700k.

Edit: spelling & grammatica hotfix

[Reactie gewijzigd door deniz280 op 11 september 2023 16:02]

Heb tien jaar 3770 gehad, top cpu. Nu een 12100F.

Zelfs een 11 gen zal u een performance boost geven.

Met een stroomverbruik waar je U tegen zegt... De 11de generatie was al geen aanrader toen 'ie net uit kwam, en dat is hij nu zeker niet meer.

Intel i9 Comet-Lake on board here voor meer dan 2 jaar. Ik zit voorlopig goed.
Als ik ga upgraden dan ten vroegste met Arrow-Lake (15th gen Intel SKU).

Deze lijkt zeer interessant vergeleken met zijn voorgangers.
Ik hoef enkel de MB, CPU, RAM en PCIe 5.0 SSD te kopen.

De rest kan heel goed mee.
Neemt allemaal niet weg dat de Raptor-Lake CPU (refresh) geen goede aankoop is, dat is het wel, tenzij u al een Raptor-Lake CPU hebt, dan mag je gewoon niet upgraden.